Article

Feature Article
Özet

Konik ışınlı bilgisayarlı tomografi (CBCT), yüksek çözünürlüklü ve üç boyutlu görüntüler sunarak dental görüntülemenin temel taşlarından biri hâline gelmiştir. Bu özellikleri ile, diş implantlarının preoperatif planlaması ve postoperatif değerlendirilmesi için vazgeçilmezdir. Ancak CBCT, özellikle metal implantların varlığında artifaktlar nedeniyle sıklıkla görüntü bozulmalarına uğrar, teşhisi zorlaştırır ve cerrahi planlamayı engeller. Artifaktlar, peri-implant yapılar ve çevre dokuların doğru şekilde değerlendirilmesini önemli ölçüde zorlaştırmaktadır. Mevcut çözümler arasında X-ışını pozlama parametrelerinin ayarlanması ile donanım ve yazılım tabanlı düzeltmeler yer alsa da, bu yöntemler yalnızca kısmi iyileşmeler sağlamakta ve birçok durumda artifaktların tamamen ortadan kaldırılmasında yetersiz kalmaktadır. Yapay zekânın (YZ) kullanımı, derin öğrenme algoritmalarını kullanarak artifaktları tanımlama, düzeltme ve hatta öngörme yeteneği sayesinde dönüşümsel bir yaklaşım sunmaktadır. Yapay zekâ, görüntü kalitesinin iyileştirilmesi, teşhis doğruluğunun artırılması ve operasyonel verimliliğin yükseltilmesi açısından önemli bir potansiyele sahiptir. Bununla birlikte, bazı zorluklar devam etmektedir. Yapay zekânın diş görüntüleme süreçlerine güvenli ve etkili bir şekilde entegre edilebilmesi için, modelin farklı CBCT cihazları, implant türleri ve hasta anatomileri ile uyumlu çalıştığının doğrulanması gerekmektedir. Ayrıca modelin geniş ve çeşitli bir veri kümesiyle eğitilmesi büyük önem taşımaktadır. Hasta güvenliğini ve güvenini korumak için etik hususların ele alınması da kritik bir gerekliliktir.

Gelecekteki araştırmalar, yapay zekâyı geleneksel artifakt düzeltme teknikleriyle birleştiren hibrit yöntemler geliştirmeye ve yapay zekânın farklı görüntüleme modalitelerindeki artifaktları azaltma kapasitesini genişletmeye odaklanmalıdır. Bu gelişmeler, dental implantolojinin hassasiyetini ve kapsamlılığını daha da artıracaktır.

Giriş

Konik ışınlı bilgisayarlı tomografi (CBCT), dental implantolojide kritik bir rol oynayan ileri düzey bir görüntüleme yöntemi olup, yüksek çözünürlüklü ve üç boyutlu görüntüler sunarak hassas preoperatif planlama ve postoperatif değerlendirmeye olanak tanımaktadır. CBCT, detaylı veriler sağlayarak cerrahi riskleri en aza indirir, hasta sonuçlarını iyileştirir ve dental implantların uzun vadeli başarısını destekler (Bornstein et al. 2017; Fuglsig et al. 2024; Jacobs et al. 2018). Ancak, CBCT görüntüleme ile ilişkili en büyük zorluklardan biri, özellikle diş implantları gibi metal nesnelerden kaynaklanan artifaktların varlığıdır. Bu bağlamda artifaktlar, incelenen nesnede gerçekte bulunmayan ancak nihai görüntüde görülen yapılar olarak tanımlanır. Basit bir ifadeyle, görüntü bozulmalarını temsil ederler. Bu tür artifaktlar, taramanın gerçek koşulları (örneğin, taranan nesnenin konumu veya malzemesi ile tarayıcı ayarları) ile üç boyutlu görüntü oluşturmak için kullanılan matematiksel modeller arasındaki uyumsuzluklardan kaynaklanmaktadır (Schulze et al. 2011). Metalle ilişkili artifaktlar farklı şekillerde ortaya çıkabilir ve görüntüdeki kritik detayları gizleyerek teşhis doğruluğunu zorlaştırabilir. Bu nedenle, CBCT taramalarının dental implantolojideki güvenilirliğini daha iyi anlamak için bu artifaktların ele alınması gerekmektedir.

Bu makalede kullanılan terminolojinin daha iyi anlaşılmasını sağlamak ve klinik önemini vurgulamak amacıyla, Tablo 1 ağız implantolojisi açısından kilit terimlerin kapsamlı bir özetini, tanımlarını ve önemini sunmaktadır.

open_in_full
Tablo 1: Ağız implantolojisi açısından kilit terimlerin kapsamlı bir özetini, tanımlarını ve önemini sunmaktadır.